کارزار تدارک محاکمه رژیم جمهوری اسلامی به جرم جنایت علیه بشریت در دادگاه مردمی بین المللی ایرن تریبونال، روز شنبه ده دسامبر ۲٠۱۱، گردهمائی وسیعی به مدت سه ساعت، از ۸ تا ۱۱بعداز ظهر، در شبکه اجتماعی پالتاک به مناسبت دومین سال فعالیت رسمی خود برگزار کرد.
هدف از برگزاری این گردهمائی، ارائه گزارش فعالیت های یک سال اخیر کارزار، از ژانویه تا دسامبر ۲٠۱۱، به مردم بود. بهروز پرتو، به نمایندگی از کارزار ایران تریبونال، گزارش کار یک ساله کارزار را به شرکت کنندگان در گردهمائی ارائه داد. سه تن از اعضای خانواده های جان سپردگان دهه شصت، سوسن، فاطمه و سحر سخنرانی کردند. هر یک، از دید و نقظه تجربیات خود به بررسی کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت پرداختند. سوسن، همسرش را در سال های نخستین دهه شصت از دست داد و خود وی در آن دهه چند سال در زندان بوده است. فاطمه، همسرش را در سال های نخستین دهه شصت از دست داد و خود وی در همان دهه چند سال در زندان بوده است. سحر، پدرو مادر و دو دائی و یک عمویش را زمانی که تنها شش سال داشت، در سال های نخستین دهه شصت، از دست داد.
این سه زن شجاع و مبارز، که خود از فعالان و دست اندرکاران کارزار تدارک محاکمه رژیم جمهوری اسلامی هستند، ضمن شرح کوتاهی از آنچه که رژیم برسر عزیزان جان باخته و خانواده آنها در دهه شصت آورد، در باره اهمیت این پروژه دادخواهی، که از پائیز ۲٠٠٧ با ابتکار عمل جمعی از خانواده ها، بازماندگان از کشتارهای دهه شصت و فعالان سیاسی و فرهنگی و اجتماعی آغاز شده است، صحبت و تاکید کردند هرگز حاضر نیستند مغبون تبلیغات عده ای فرصت طلب و اصلاح طلب طرفدار نظام پوسیده و گندیده جمهوری اسلامی شوند که خانواده ها را متهم به خونخواهی می کنند و از آنها می خواهند رژیم جمهوری اسلامی را به بخشند و فراموش کنند رژیم جمهوری اسلامی در آن دهه مرتکب چنین جنایت بزرگ و هولناکی شده است. آنها تاکید کردند، به دنبال دادخواهی و عدالت هستند و به خونخواهی برنخواسته اند. مانند هرجنایت کار دیگری، رژیم جمهوری اسلامی با تمامی جناح های ریز و درشت آن باید پاسخ گوی جنایات خود باشند. رژیم جمهوری اسلامی بیش از بیست هزار تن از مخالفان خود را در بیدادگاه های چند دقیقه ای در دهه شصت به جوخه اعدام سپرد و به این وسیله به هولناک ترین و برزگترین جنایت تاریخ بشری در زندان های سیاسی دست زد. چگونه می توان چنین جنایت بزرگی را فراموش کرد و بخشید. آنهائی که باید تصمیم بگیرند، به بخشند و فراموش کنند، دیگر در میان ما نیستند. ما به عنوان خانواده ها، نه فراموش می کنیم و نه حق داریم ببخشیم. این جبنش دادخواهی، خواست عموم مردم ایران، به ویژه خانواده های هزاران مبارز جان باخته ای است که رژیم جمهوری اسلامی، به رهبری خمینی، ریاست جمهوری خامنه ای، نخست وزیری موسوی و رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس در دهه شصت به جوخه مرگ سپرد.
سخنرانی این سه زن مبارز، جمعیت حاضر در گردهمائی را عمیقا تحت تاثیر قرار داد.
گزارش فعالیت های کارزار در سال جاری را بهروز پرتو چنین اعلام کرد:.
دومین کنفرانس حقوقی بین المللی که کارراز ایران تریبونال در اول اکتبر ۲٠۱٠ با حضور پانزده حقوقدان برجسته و مترقی جهانی برگزار کرد، پرفسور جان کوپر، حقوقدان سرشناس بریتانیائی را ماموران تشکیل کمیته بین المللی راهبردی حقوقدانان ایران تریبونال(International Legal Steering Committee of the Iran Tribunal )، اساسنامه، ساختار و برنامه عمل این تیم بین المللی حقوقی کرد. به فاصله سه ماه، از اکتبر تا دسامبر ۲٠۱٠، پیش نویس اساسنامه و برنامه عمل کمیته راهبردی تدوین و تنظیم شد. هفت ژانویه ۲٠۱۱، با درخواست جان کوپر، نخستین جلسه حقوقدانان برای تصویب اساسنامه، ساختار و برنامه عمل و سازماندهی کمیته بین المللی راهبردی حقوقدانان ایران تریبونال در دفتر جان کوپر در لندن برگزار شد. بعد از مباحثات طولانی، اساسنامه، ساختار و برنامه عمل کمیته راهبردی به تصویب رسید. براساس اساسنامه، کمیته راهبردی می باید متشکل از هفت عضو اصلی و یک عضو مشورتی، کارشناس در امور دادگاه های مردمی باشد. نیمه دوم جلسه لندن، به تشکیل کمیته بین المللی راهبردی حقوقدانان ایران تریبونال اختصاص یاقت. جلسه، عضویت هشت حقوقدان را که داوطلب عضویت در کمیته شده بودند مورد بحث و بررسی و تصویب قرار داد.
جلسه، پرفسور جان کوپر را به ریاست کمیته، پروفسور کادر اسمال، سیر جفری نایس کیو سی، پرفسور ریچارد فالک، پروفسور پیام اخوان، دکتر نانسی هورماشیا و دکتر هدایت متین دفتری را به عنوان اعضای اصلی و پروفسور اریک دیوید را که کارشناس دادگاه های مردمی است، به عنوان عضو مشورتی انتخاب کرد.
کمیته بین المللی راهبردی حقوقدانان ایران تریبونال، طی جلساتی که ماهی یک بار از ژانویه تا دسامبر ۲٠۱۱، در لندن برگزار کرد، ساختار دادگاه، پروسه دادرسی، قوانین حقوقی حاکم بر دادگاه مردمی ایران تریبونال و اظهارنامه حقوقی شکایت از جمهوری اسلامی را تدوین و تصویب کرد.
طی دو دوره مباحثات طولانی، کمیته راهبردی زمان برگزاری کمیسیون حقیقت یاب و دادگاه را در سپتامبر ۲٠۱۱ تعیین کرد. کمیته راهبردی، در اوایل ماه نوامبر سال جاری، نامه ای را برای دعوت از قضات و شخصیت های سرشناس و مترقی جهانی برای شرکت در دادگاه و کمیسیون حقیقت یاب تنظیم کرد و کمیته اجرائی، این نامه را که به امضای جان کوپر رسیده است، در اواخر ماه نوامبر برای شخصیت هائی که پیشتر مورد تائید اعضای کمیته راهبردی حقوقدانان قرار گرفته بود، ارسال کرد.
ساختار دادگاه:
دادگاه در دو مرحله برگزار خواهد شد. در مرحله نخست، کمیسیون حقیقت یاب برگزار می شود و در مرحله دوم، دادگاه.
کمیسیون حقیقت یاب، قرار است به مدت پنچ روز، از ۱٨تا ۲۲ ژوئن ۲٠۱۱، در مرکز حقوق بشر سازمان عفو بین الملل در لندن برگزار شود. طبق جدول بندی و براساس زمان بندی صورت گرفته، هشتاد تن در کمیسیون حقیقیت یاب شهادت خواهند داد. این هشتاد تن، از میان خانواده هائی که رژیم جمهوری اسلامی عزیزان شان را در دهه شصت اعدام کرده است و زندانیان سیاسی که از اعدام های دهه شصت جان سالم بد برده و از نزدیک شاهد اعدام هم سلولی ها و هم بندی های خود بوده اند، از گرایشات مختلف سیاسی و مناطق مختلف ایران خواهند بود. برای نشان دادن وسعت کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت، بسیار مهم است که خانواده ها و زندانیان سیاسی بیشتری فرم اظهارنامه حقوقی را پر کنند و بعد از امضاء به آدرس کارزار ایران تریبونال در سوئد که در انتهای فرم قید شده است، پست کنند. از میان فرم های ارسال شده، کمیته راهبردی حقوقدانان، هشتاد تن را به ترتیبی که گفته شد، برای شهادت در کمیسیون فرا می خواند.
کمیته راهبردی حقوقدانان، یک کمیته اجرائی به عنوان بازوی اجرائی خود و برای به عمل در آوردن مصوبات و تصمیمات خود، در ماه مه ۲٠۱۱تشکیل داد. کمیته اجرائی، پنچ عضو دارد. حمید صبی، بابک عماد، مینا سیگل، ناتالیا پالاکوا و نفیسه حسین که هردو متولد انگلستان و خارجی تبار هستند، اعضای کمیته اجرائی هستند. کمیته اجرائی، برای اجرای کارهای تدارکاتی کمیسیون حقیقت یاب، قرار است تیمی متشکل از سه تن از فعالان کارزار ایران تریبونال را برای مدیریت کارهای اجرائی در لندن تشکیل دهد. کمیته اجرائی و کمیته تدارکاتی به طور مشترک کمیسیون حقیقت یاب و کلیه کارهای تدارکاتی مربوط به آن را سازماندهی و به اجرا در می آورند. به دلیل حجم وسیع کارها، تیم تدارکات، تیم بزرگتری مشتکل از ده نفر را در ژانویه ۲٠١٢برای کمک به کارهای تدارکاتی در لندن سازماندهی خواهد کرد.
کمیسیون حقیقت یاب، متشکل از هیئت منصفه ای متشکل از شش تا هفت حقوقدان و شخصیت سرشناس و مترقی جهانی از شش تا هفت کشور خواهد بود. تعداد اعضای کمیسیون، بستگی به تعداد شخصیت هائی دارد که دعوت کمیته راهبردی را برای عضویت در کمیسیون به پذیرند. کمیته راهبردی در آواخر ماه نوامبر ۲٠۱۱، برای بیست شخصیت و حقوقدان دعوت نامه ارسال کرده است.
کمیته بین المللی راهبردی حقوقدانان ایران تریبونال در ماه اکتبر سال جاری به توصیه کمیته اجرائی کارزار تصمیم گرفت دادگاه را در اواخر اکتیر ۲٠١٢ برگزار کند. تریبونال یا همان دادگاه های مردمی، قرار است به مدت سه روز در یکی از شهرهای لاهه، نورمبرگ و یا استکهلم برگزار شود. هرسه این شهرها را، اکثریت مردم جهان به دلیل محاکمات جهانی که در طول تاریخ در آن ها برگزار شده است، می شناسند. این شهرها، به طرح ایران ترییونال در افکار عموئمی جهانیان کمک می کند.
دادگاه، دارای شش تا هفت قاضی برجسته و مترقی جهانی، از شش تا هفت کشور جهان، یک تیم دادستان، متشکل از شش تا هفت حقوقدان و یک تیم حقوقی متشکل از سه تا چهار حقوقدان که در زمینه حقوق جزائی بین المللی تخصص یا تجریه داشته باشند، خواهد بود
در دادگاه، هجده تا بیست نفر شهادت خواهند داد. شاهدان، از میان خانواده ها و بازماندگان کشتارهای دهه شصت، کارشناسان حقوقی، حقوق بشری(جهانی)، تاریخ نگاران و حتی اگر عواملی از درون رژیم بخواهند به کشتارهای ده شصت شهادت دهد، انتخاب می شوند.
پروسه(مراحل)دادرسی
براساس طرح پیش بینی شده، دادگاه در دو مرحله برگزار می شود. این دو مرحله شامل کمیسیون حقیقت یاب(کمیسیون تحقیق) و دادگاه(تریبونال) است.
کمیسیون حقیقت یاب
هدف کمیسیون حقیقت یاب جمع آوری اظهاریه ها و شهادت نامه ها و اسناد در پیوند با اعدام های جمعی و گسترده سال های اولیه دهه ۶٠ و قتل عام زندانیان سیاسی در تابستان ۶٧ است. کمیسیون همچنین در ارتباط با چگونگی پیگرد قانونی موارد نقض حقوق بشر، دستگیری، شکنجه و اعدام و قتل مخالفان سیاسی و راه های پیشگیری چنین نقض حقوق انسانی درآینده، توصیه هایش را آماده می کند و گزارش تحقیق خود را که پایه اصلی آن را شهادت خانواده های زندانیان سیاسی که در در دهه شصت در زندان های رژیم جمهوری اسلامی به جوخه مرگ سپرده شدند و بازماندگان این کشتارها، تشکیل خواهد داد، صادر و در اختیار دادگاه و تیم دادستان قرار خواهد داد.
دلیل موجودیت کمیسیون حقیقت یاب ایجاد فرصت برای خانواده ها و بازمندگان دهه شصت است که نقطه نظرات و تجارب و صدای دادخواهی شان را به گوش جهانیان برسانند و آن ها را به قصاوت بگیرند. آگاه کردن عموم در ارتباط با موارد نقض حقوق بشر و بازگویی بیرحمی ها و شقاوت های پیشین، از دیگر دلایل تشکیل این کمیسیون است.
کمیسیون حقیقت یاب که در ارتباط با رسیدگی به کشتار زندانیان سیاسی تشکیل می شود، پدیده ای غیر عادی خواهد بود. چرا که در بین کمیسیون هایی که تابحال تشکیل شده نخستین کمیسیونی خواهد بود که منحصرا توسط مردم و بدون پشتیبانی هیچ دولتی تشکیل می شود. افزون بر این، فرآیند دادرسی این کمیسیون نیز فرآیندی غیرعادی است، زیرا که این نخستین کمیسیون حقیقت یابی خواهد بود که نقض حقوق بشر توسط حکومتی که هنوز بر قدرت است را، مورد رسیدگی قرار می دهد.
کمیسیون حقیقت یاب، هیئت منصفه ای کارآزموده و بین المللی خواهد داشت ( که ترجیحا از متخصصانی در حوزه های حقوق، سیاست، حقوق بشر و اساتید دانشگاه و روزنامه نگاران تشکیل شده باشد). علیرغم اینکه حضور حقوق دانان و قضات در کمیسیون در خور اهمیت است، اما ترجیح داده می شود که هیئت کارشناسان ما صرفا از حقوق دانان و قضات تشکیل نشده باشد، زیرا که این شبهه را بدست می دهد که گویا هیئت مذکور بناست که صرفا به امور قضایی رسیدگی کند، تا اینکه یک هیئت حقیقت یاب باشد.
هیئت منصفه، طی جلساتی که به مدت پنچ روز برگزار می کند، شهادت ها را از خانواده ها و بازماندگان کشتارهای دهه شصت، دریافت می کند. در طی این دوره، افرادی که شهادت های شان را تسلیم می کنند، امکان دارد شخصا در برابر هیئت منصفه حضور یابند، یا اینکه از طریق ویدیوکنفرانس با این هیئت تماس برقرار کنند و یا اینکه شهادت نامه های شان را به طور کتبی برای آنان ارسال کنند. شاهدین می بایست صرفا در مورد تجربه های شان، به طور نمونه، خانواده های جان باختگان می بایست صرفا رویدادهایی را که به مرگ عزیزان شان در زندان انجامیده توضیح دهند.
بعد از اینکه هیئت منصفه همه شهادت نامه ها را دریافت کرد، می بایست گزارش کتبی خود را که دربرگیرنده همه یافته هایش است، منتشر و در اختیار دادگاه قرار دهد. گزارش می بایست درک هیئت منصفه از رویدادهای دهه ۶٠ به ویژه کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷را مورد بحت و تفحص قرار دهد، به عاملین این واقعه اشاره کند و چگونگی پیگیری این قضیه در دادگاه را روشن نماید.
دادگاه( ترییونال)
فرایند دادرسی دادگاه همچون کمیسیون تحقیق، فرایندی غیرعادی است. چرا که در میان دادگاه هائی که در یک صد سال اخیر برگزار شده است، دومین دادگاه مردمی است که علیه یک حکومت اقامه دعوی می کند. به جز دادگاه راسل که علیه جنایات آمریکا در ویتنام برگزارشد، دادگاه دهه خونین در نوع خود تنها دادگاهی مردمی است که حکومتی را در محدوده کشور خود به جرم جنایت علیه بشریت به محاکمه می کشد. دادگاه، روند دادرسی را به فاصله سه تا چهار روز، براساس اسناد و مدارکی که دادستان ارائه می دهد و گزارش نشر یافته به وسیله کمیسیون حقیقت یاب را مورد بررسی قرار می دهد و براساس آن رای صادر می کند.
دادگاه به یک هیئت قضات بین المللی متشکل از هقت قاضی برجسته و مترقی جهانی، یک تیم دادستان متشکل از پنچ تا شش حقوقدانان، تیم کلای مدافع متشکل از سه تا چهار وکیل نیاز دارد که اعضای آن لازم است از کشورهای گوناگون انتخاب شوند.
ازآنجایی که پرونده دهه خونین تابحال از سوی مطبوعات بین المللی پوشش چندانی قرار نگرفته است، بهترین کار این خواهد بود که حقوقدانان و وکلای مورد نظر ما از چهره های مردمی با نفوذ بین المللی تشکیل شده باشد.
لازم به یادآوری است، که ایمان شیرعلی و بابک عماد به تکمیل گزارشی که بهروز به گردهمائی ارائه داد، کمک کردند. گزارش تکمیلی آن ها به متن گزارش اضافه شده است. بهروز، در میان صحبت هایش از شرکت کنندگان خواست برای پاره ای از اطلاعات به وب سایت دادگاه دهه خونین مراجعه کنند. برخی از این اطلاعات از جمله پروسه و مراحل دادرسی را به متن این گزارش اضافه کرده ایم. در ادامه، ایمان شیرعلی و بابک عماد تاکید کردند که یکی از افق های اصلی این دادخواهی، اجتماعی شدن آن بوده است. کارزار علیرغم موانعی که برسر راهش قرار می گیرد، باید سعی کند راه را بیش از همیشه برای اجتماعی کردن این جنبش دادخواهی هموار کند. آن ها، از مردم خواستند برای گسترش این کارزار مردمی کمک کنند و به آن به پیوندند.
در طول برنامه، رویا، زندانی سیاسی دهه شصت چند ترانه و سرود اجرا کرد و تیام، که خواهرش را رژیم جمهوری اسلامی در دهه شصت به جوخه مرگ سپرده است، دو شعر از مجموعه اشعارش را که با عنوان” سی سال سیاهی” و” نمی بخشم” سروده است، دکلمه کرد. این بخش از برنامه، با استقبال گرم جمعیت در گردهمائی مواجه شد. اشعار تیام در www.irantribunal.comدر دسترس عموم قرار دارد.
در نوبت دوم برنامه، شمار زیادی از شرکت کنندگان در گردهمائی سخن گفتند. آن ها، ضمن تحسین فعالیت های انجام گرفته در یک سال گذشته، از استقلال و مردمی بودن این پروژه جهانی استقبال و حمایت کردند و پیشنهادات و توصیه هائی برای بهبود کارها، به ویژه تامین هزینه های دادگاه ارائه و سئوالاتی مطرح کردند. فعالان کارزار، به ویژه برخی اعضای هیئت هماهنگی و گروه کار بین المللی کارزار به سئوالات پاسخ دادند. نیروان، یکی از همگامان کارزار در استکهلم، به طرح جمع آوری کمک مالی برای دادگاه در استکهلم اشاره کرد و گفت”دوستان کارزار در استکهلم کمپینی برای جمع آوری کمک های مالی در این شهر آغاز کرده اند. این کمپین توانسته مقداری کمک مالی جمع آوری کند، اما این مقدار در مقابل بودجه سنگین صدهزار یوروئی که باید تا پایان سال جاری برای تامین هزینه های مرحله اول دادگاه فراهم شود، بسیار ناچیز است.” بهروز، در تائید صحبت های وی گفت، کمپین مشابهی را فعالان کارزار در دانمارک آغاز کرده اند، اما تا زمانی که جمع وسیعی به این کمپین نه پیوندند و به دادگاه کمک مالی نکنند، بعید به نظر می رسد که کارزار قادر باشد این بودجه را طی مدت زمانی که کمیته راهبردی تعیین کرده است، تامین نماید. این کارزار مردمی است و به هیچ وجه قصد ندارد از دولت ها و نهادهای وابسته به آن ها کمک دریافت کند. کارزار دادگاه دهه خونین، برای تامین نیاز های مالی و معنوی و تدارکاتی و تبلیغی اش، به مردم تکیه دارد. وی، پیشنهاد کرد، اگر همین جمعیتی که در گردهمائی هستند، هرکدام ماهانه ده یورو به مدت یک سال به برگزاری دادگاه کمک مالی کنند، بخش زیادی از بودجه دویست هزار یوروئی دو مرحله دادگاه، تامین خواهد شد. وی از حاضران در جلسه درخواست کرد، به سایت دادگاه دهه خونین(www.irantribunal.com) مراجعه کنند و کمک های مالی خود را بیکی از سه حساب بانکی ایران تریبونال واریز نمایند و از دیگران هم به خواهند کمک مالی کنند.
اتاق گردهمائی را یک کادر مجرب فنی، متشکل از شکیب، پرواز، بهروز، آزاده و بسی با مهارت و نظم بی نظیری مدیریت و اداره کردند.
هیئت هماهنگی کارزار مردمی جهانی ایران تریبونال
١٢ دسامبر ۲٠۱۱