مادر معصومه دانشمند، مادر بازرگان، بتاریخ ١۴ تیر ١٣١۴ در گرگان به دنیا آمد. مادر معصومه، مادر بیژن بازرگان، از جان باختگان اعدام‌های دسته جمعی در تابستان شصت‌وهفت بود. بیژن تیرماه ١٣۶١ در تهران دستگیر می شود، اما چهار ماه طول می کشد تا مادر بازرگان و خانواده اش از وضعیت و محل نگهداری او باخبر شوند. مادر بازرگان همراه با همسرش، بی وقفه برای گرفتن خیری از فرزندنشان بیژن، به زندان‌های جمهوری اسلامی در تهران مراجعه می کنند، اما جمهوری اسلامی تا چهار ماه از دادن هرگونه اطلاعاتی به آنها در باره بیژن خودداری می کند.
.مادر دانشمند سال‌ها پیش ایران را ترک و در آمریکا زندگی می‌کرد. ژانویه سال ۲۰۱۸ مشخص شد که او به سرطان حاد غدد لنفاوی مبتلاست و به تجویز دکترها دوره درمان را برای پیشگری از سرطان را آغاز کرد. مادر معصومه خیلی دلش می‌خواست سرنگونی جمهوری اسلامی را ببیند. به همین دلیل نیز با ادامه درمانش که بسیار دوران سختی بود، موافقت کرد. در اوت ۲۰۱۹ درمان به پایان رسید و وضع جسمانی مادر بهبود یافت. اما سرطان مجددا در ژانویه ٢٠٢٠ برگشت و درمان مادر میسر نشد و او بتاریخ اول ماه مه ٢٠٢٠ دیده بر جهان قروبست.
مادر بزرگان، در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ به اتفاق پروانه میلانی به شهر گوانگجو در کره جنوبی رفتند و جایزه حقوق بشری بنیاد ۱۸ می قیام گوانگجو را که به مادران خاوران برای سال‌ها ایستادگی و مبارزه برای دادخواهی اهدا شده بود، دریافت کردند.
مادر معصومه، یک مشت خاک را از خاوران همراهش برده بود و تا هنگام مرگ با خود داشت. او وصیت کرد، هنگام مرگ خاک خاوران را بر تابوتش بریزند. خاک را همانگونه که خواسته بود، فرزندانش آنرا برتابوتش ریختند. این خاک برای مادر بازرگان، یادگار محل دفن بیژن بود.
عکس خانوادگی مادر بازرگان و همسرش، بیژن ولاله و لادن و… 
مادر بازرگان و چند تن دیگر از مادران خاوران 
عکس مادر بازرگان و پروانه میلانی در گوانگجو
خاک خاوران
بیژن بارزگان
بیژن بازرگان، بسال ۱۳۳۸ در قوچان به دنیا آمد و در ۱۶ سالگی موفق شد دیپلم بگیرد. پدرش غضنفر بازرگان، او را برایِ ادامه تحصیل در رشته پزشکی به انگلستان فرستاد. او در لندن به جنبش دانشجویان ایرانی پیوست. بیژن از فعالان «کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در خارج از کشور» و هوادار سازمان اتحادیه کمونیست‌های ایران بود. او بعد از انقلاب به ایران بازگشت و بلافاصله درکنکور شرکت کرد و توانست در رشته بهداشت صنعتی، در دانشکده پیراپزشکی دانشگاه تهران قبول شود.
بیژن بازرگان تیر ماه سال ۱۳۶۱ در فلکه اول آریاشهر تهران، هنگامی که برای قرار ملاقات با یک دوست به آنجا رفته بود، بازداشت شد. دستگیری بیژن بازرگان حدود شش ماه پس از درگیری مسلحانه «اتحادیه کمونیست‌های ایران» و نیروهای جمهوری اسلامی در جنگل‌های آمل اتفاق افتاد. او در این درگیری حضور نداشت و صرفا به اتهام هواداری از اتحادیه کمونیست‌های ایران دستگیر شد.
بیژن را دو سال بعد از دستگیری در زندان اوین با چشمبند به اتاقی بردند و به او گفتند که دادگاه اوست. جمهوری اسلامی او را به خاطر هواداری از اتحادیه کمونیست ها به ۱۰ سال زندان محکوم کرد، بی آنکه حق دفاع به او بدهد و وکیل داشته باشد و در یک دادگاه عادلانه و واقعی او را محاکمه کند. جمهوری اسلامی، بیژن را در حالی که نزدیک به شش سال و نیم از دوران حبس خود را در زندان های اوین و گوهردشت گذرانده بود، در شهریور ١٣۶٧ در جریان کشتار زندانیان سیاسی در زندان گوهردشت به دار آویخت و پیکر او را در نهان و پنهان و بدون اطلاع خانواده اش، در یکی از گوهای دسته جمعی خاوران به خاک سپرد.
بیژن، به مناسبت روز مادر، کارت بستالی به همراه شعر «لالایى مادر» به مادرش هدیه داد که در زیر منتشر شده است.
